Wprowadzenie
Badane stanowisko gipsów i anhydrytów karbońskich znajduje się w północnej części prowincji Nowa Szkocja, jednej z mniejszych prowincji kanadyjskich, a dokładnej w północnej części wyspy Cape Breton. Ewaporaty karbońskie są jednymi z wielu znajdujących się w profilu stratygraficznych tej wyspy, gdzie możemy obserwować sukcesje skał od Neoproterozoiku po Czwartorzęd. Na budowę geologiczną składają się: 1) utwory czwartorzędowe, 2) grupa skał złożoną z utworów późnodewońskich, karbońcskich i mezozoicznych, 3) utwory przedkarbońskie (Barr i White 2017).
Utwory przedkarbońskie zostały podzielone według podziału tektonostratygraficznego Cape Breton na cztery strefy (fig. 1; Barr i Raeside 1986): a) Blair River Complex, b) Aspy, c) Bras D’Or, d) Mira.
Podział ten opiera się o dane stratygraficzne, metamorfizm i plutonizm skał występujących na wyspie, a każda z tych strefa określona jest mianem terranu (Barr i Raeside 1989).
Cztery terrany na Cape Breton
Terran Blair River Complex znajduje się w północnej części wyspy i jest zdecydowanie najmniejszą jednostką tektoniczną. Tworzy go zbiór skał złożonych z kwarcytów skaleniowych, amfibolitów, gnejsów, gnejsów granitowych i już w mniejszej ilości skał wapiennych. Zespół ten jest intrudowany przez anortozyty, monzodioryty, sjenity oraz granity (fig. 2; Barr i Raeside 1989). Dzięki zastosowaniu datowania cyrkonów odnalezionych w obrębie skał sjenitowych uzyskano wiek podłoża Blair River Complex wynoszący 1040 ± 40 mln lat. Ta data potwierdza pochodzenie tej części Cape Breton związane z orogenezą grenwilską (Breemen 1986).
Idąc na południe na mapie zobaczymy wydłużony terran Aspy, jego nazwa pochodzi od rzeki Aspy wpływającej do Oceanu Atlantyckiego po północnej stronie wyspy. Właśnie tuż przy ujściu do morza zlokalizowany jest badany kamieniołom w Dingwall. Terran Aspy budują skały metamorficzne zmienione w zakresie od niskiego do wysokiego stopnia metomorfizmu. W skład tych skał wchodzą fylity i łupki przemienione w warunkach facji zielonych łupków i facji amfibolitowej. Pochodzenie skał źródłowej, czyli protolitu jest prawdopodobnie wulkaniczne lub klastyczne. Skaleń potasowy i cyjanit wskazują, że metamorfizm tych skał nastąpił w warunkach ciśnienia powyżej 850 MPa (Barr i Reaside 1989). Z kolei wiek metamorfizmu formacji skalnych terranu Aspy został wydatowany na czas od Ordowiku do Syluru.
Następna jednostka tektoniczna Cape Breton – terran Bras d’Or oddzielona jest wyraźnie od jednostki Aspy poprzez strefę mylonitów o szerokości do 800 m, zwaną strefą ścinania Eastern Highlands. Bras d’Or terran budują niskociśnieniowe kordierytowo-andaluzytowe gnejsy, pochodzące z niskiego stopnia metamorfizmu skały metasedymentacyjne i w mniejszym stopniu skały metawulkaniczne, a także liczne skały plutoniczne od diorytu po granit. Plutony powstały w czasie Ediakaru (555 – 565 mln lat; Barr i Reaside 1989).
Najbardziej wysunięty na południe terran Mira, oddzielony jest od wcześniej wspomnianego terranu poprzez wzgórza Boisdale Hills. Tą jednostkę charakteryzują skały prekambryjskie, przede wszystkim utworzone przez wulkanoklystyki, jakie zajmują oddzielone od siebie uskokami o tendencji NE bloki. Te utwory są również intrudodowane przez diorytowe, granodiorytowe oraz granitowe plutony. Powyżej występują niezgodnie zalegające skały sedymentacyjne i wulkaniczne powstałe od późnego prekambru do późnego Kambru (Barr i Reaside 1989).
Grupa Windsor
Cztery omówione terrany były podstawą do dalszej sedymentacji i depozycji kolejnych formacji skalnych utworzonych w rozległym, aktywnym od dewonu do permu basenie Maritimes (Giles 2009). Najważniejszymi z nich były skały należące do istotnej w regionie Nowej Szkocji, wydzielonej stratygraficznie Grupy Windsor, złożonej z anhydrytu, gipsu, halitu i skał węglanowych. Utwory te reprezentują powtarzające się cykle transgresywno-regresywne (Giles 1981).
Stratygrafia Grupy Windsor opiera się na wierceniu SB1 jednym z setek wykonanych w basenie Shubenacadie platformy Meguma, znajdującym się kilkadziesiąt kilometrów na północ od Halifax. Grupa Windsor zalega na skałach Grupy Horton i jest przykryta przez grupę Mabou.
Gips i anhydryt w Dingwall
Niniejsza strona internetowa hydrationcaves.com w myśl ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r jest utworem multimedialnym utworzonym i należącym do twórców strony.
Wszelkie kopiowanie, dystrybucja, powielanie, wysyłanie rysunków, map, zdjęć, modeli, treści oraz pozostałej zawartości bez zgody autorów strony jest niezgodne z prawem.